زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه
 

محمد خده




محمد خَدَّه، نقاش خودآموخته و از پیشگامان هنر مدرن الجزایر است.


۱ - زندگی‌نامه


او در ۱۳۰۹ش/ ۱۹۳۰ در شهر مُسْتَغانِم زاده شد. پدرش کشاورز بود. خده دوران کودکی را، به سبب نابینایی پدر و مادرش، با دشواری سپری کرد.
[۱] The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
[۲] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
پس از پایان تحصیلات مقدماتی، در چاپخانه‌ای به کارآموزی مشغول شد. گوناگونی حروف و قواعد آن‌ها وی را شیفته خود ساخت و آثار این شیفتگی بعدها در نقاشی‌هایش پدیدار شد. دیدار وی از موزه هنرهای زیبای الجزایر در ۱۳۲۷ش/ ۱۹۴۸، در گرایش جدّی او به نقاشی مؤثر بود Mohame
[۳] d Khadda"،ب Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.


۲ - ادامه تحصیل


در ۱۳۲۹ش/ ۱۹۵۰، به همراه دوست و همکلاسی‌اش عبدالله بن عنتر به پاریس که در آن دهه از مراکز عمده هنر جهان بود، رفت.
[۴] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
خده در آثار نخستینش گرایش‌های طبیعت‌گرایانه داشت و پس از آشنایی نزدیک با هنر کلاسیک اروپا و تحول هنر انتزاعی و مطالعه پژوهش‌های اروپاییان درباره هنر افریقایی، شرق دور و اسلامی، به سوی هنر غیرفیگوراتیو کشیده شد
[۵] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
و از ۱۳۳۳ش/ ۱۹۵۴ از نقاشی فیگوراتیو فاصله گرفت.
[۶] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.


۳ - ارائه اثر در نمایشگاه


تجربیات او در نقاشی، به هنرمند مراکشی هم عصرش، احمد شرقاوی، نزدیک بود.
[۷] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
خده در پاریس در سال‌های ۱۳۳۴، ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ش/ ۱۹۵۵، ۱۹۵۷، ۱۹۵۸ آثارش را در چند نمایشگاه به نمایش گذارد،
[۸] The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
گرچه همچون اغلب هنرمندان الجزایری که در دهه ۱۳۳۰ش/ ۱۹۵۰ به کمال رسیدند، هیچ آموزش رسمی در هنر ندیده بود. خده در جستجوی زبان بصری خاص خویش بود و در این زمینه، مطالعه تجربیات ماتیس، موندریان و کله درباره خط، وی را به کشف ویژگی خط عربی سوق داد. او با الهام از خط کوفی مغربی و طرح خالکوبی بربرها به خلق ترکیب بندی‌های انتزاعی خاص با ویژگی‌های بومی دست یافت.
[۹] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
[۱۰] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
[۱۱] خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۵، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
تجربه‌های اولیه خده تجاربی منفرد و پراکنده‌اند از جمله آثاری که درباره دردها و رنج‌های آزادی‌خواهان و خشونت بر ضد فلسطینی‌ها خلق کرده است. اما آثار بعدی وی منسجم‌تر و یکپارچه‌تر
[۱۲] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
و موضوع اصلی آن‌ها طبیعت و خوشنویسی است.
[۱۳] The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).


۴ - مرگ وی


خده در دهه ۱۳۴۰ش/ ۱۹۶۰ به الجزایر بازگشت و تمام وقتش را صرف نقاشی، گراوور (چاپ‌نقش) و تئاتر (در نقش طراح هنری) کرد. او در ۱۳۷۰ش/ ۱۹۹۱ در زادگاهش درگذشت.
[۱۴] The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).


۵ - مطالعات دقیق خده


خده مطالعات موشکافانه‌ای درباره رنگ کرد و خلق‌نقاشی‌های بدیع با رنگ‌های محدود (یک یا دو رنگ) نشاندهنده درک عمیق وی از رنگ در نقاشی است.
[۱۵] The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
[۱۶] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
استفاده از ابزار خاص در نقاشی مثل حروف سربی، ابزار دندان‌پزشکی و غیره برای ایجاد بافت یا طرح از دیگر ویژگی‌های آثار اوست.
[۱۷] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
[۱۸] خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۵، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
او آثارش را در اروپا، ژاپن، خاورمیانه، و امریکا نیز به نمایش گذاشت.

۶ - آثار وی


آثار وی در مجموعه های متعددی از جمله موزه هنر مدرنِ پاریس و موزه ملی هنرهای زیبای الجزایر نگاه‌داری می‌شوند.
[۱۹] The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).

از جمله آثار برجسته وی می‌توان از قبیله (۱۳۳۹ش/۱۹۶۰)، و درخت زیتون‌ مدیترانه‌ای (۱۳۵۶ش/ ۱۹۷۷) نام برد.
[۲۰] خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۵، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
[۲۱] خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۴، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
او مجموعه کارهایی نیز در ابعاد کوچک (مثلا در ابعاد ۱۳ سانتیمتر × ۵ر۲۱ سانتیمتر یا ۳ر۱۱ سانتیمتر × ۳ر۱۱ سانتیمتر) دارد، از جمله ردپا (۱۳۵۹ش/ ۱۹۸۰)، تعویذ (۱۹۸۰) و پژواک (۱۳۶۵ش/۱۹۸۶)
[۲۲] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
[۲۳] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
او مهمترین نقاش در شکلگیری نقاشی مدرن در الجزایر است و نقاشی‌های او در زمره آثار ملی الجزایر به شمار می‌آیند.
[۲۴] "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
[۲۵] The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).


۷ - فهرست منابع


(۱) خلیل مرابط، «خدة محمد»، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی، ۱۹۸۹.
(۲) The Dictionary of art، et Jane Turner، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
(۳) "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
(۴) "Mohammed Khadda"، Galerie arts en liberte Retrived July ۱۴، ۲۰۰۸، from http://www artsenlibertecom/php/content/view/۴۲/۴۳.
(۵) "Mohammed Khadda: un peintre au sommet de son art"، El Watan، ۲۰۱۰b Retrieved sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://www elwatancom/Mohammed-Khadda-un-peintre-au.

۸ - پانویس

 
۱. ↑ The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
۲. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۳. ↑ d Khadda"،ب Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۴. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۵. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۶. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۷. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۸. ↑ The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
۹. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۱۰. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۱۱. ↑ خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۵، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
۱۲. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۱۳. ↑ The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
۱۴. ↑ The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
۱۵. ↑ The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
۱۶. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۱۷. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۱۸. ↑ خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۵، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
۱۹. ↑ The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).
۲۰. ↑ خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۵، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
۲۱. ↑ خلیل مرابط، «خدة محمد»، ج۱، ص۱۱۴، در الفن العربی المعاصر: مجموعة متحف معهدالعالم العربی، پاریس: معهدالعالم العربی،) ۱۹۸۹ (.
۲۲. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۲۳. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۲۴. ↑ "Mohamed Khadda"، Association pour la defense et l'illustration des arts d'Afrique et d'Oceanie (ADEIAO)، ۲۰۱۰a Retrieved Sept ۱۲، ۲۰۱۰، from http://wwwadeiaoorg/algerie/ mohamed-khadda Html.
۲۵. ↑ The Dictionary of art، et Jane Turner، ذیل مادّه، NewYork: Grove، ۱۹۹۸، sv "Khadda، Muhammad" (by SJVernoit).


۹ - منبع


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد خده»، شماره۶۹۴۷.    

رده‌های این صفحه : مقالات دانشنامه جهان اسلام




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.